تک فرزندی در خانواده‌ها با افزایش سطح تحصیلات بیشتر شده است. این خبر را مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال داد و گفت: 65.3درصد تحصیلکرده‌ها حداکثر یک فرزند و تنها 10درصد آنان بیش از 2 فرزند دارند.
به گفته علی اکبر محزون، در سرشماری سال 90، 56.5درصد زنان با تحصیلات ابتدایی، 33.9درصد زنان با تحصیلات راهنمایی، 18.1درصد زنان با تحصیلات متوسطه، 10.3درصد زنان با تحصیلات کاردانی و کارشناسی و 18.1درصد زنان با تحصیلات ارشد و دکتری 3 فرزندو بیشتر دارند.
از علاقه تا اقدام
اقدام به فرزندآوری در حالی با افزایش تحصیلات نسبت عکس دارد که، کاهش «اقدام» به فرزندآوری به‌معنای کاهش «علاقه» به فرزندآوری نیست. برخی کارشناسان معتقدند که۸۰ درصد مردم به داشتن فرزند دوم، ۵۰ تا ۶۰ درصد به داشتن فرزند سوم و ۴۰ درصد به داشتن فرزند چهارم تمایل دارند و اگر زمینه‌ها و ملزومات افزایش وجود داشته باشد و اشتغال مطمئن و امکانات لازم فراهم شود، افزایش رشد جمعیت خودبه‌خود رخ می‌دهد.
یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در این‌باره به فارس گفته است: جمعیتی مناسب است که زیاد باشد اما با کیفیت. جمعیت، توسعه اقتصادی و تولید قدرت را در پی دارد و یکی از عوامل ایجاد امنیت است به شرط آنکه این جمعیت مهارت‌های کافی را برای خود داشته باشد. امیرحسین قاضی‌زاده ادامه داد: سیاستگذاران و کارشناسان حوزه بهداشت و درمان باید روی تمایلات مردم کار کنند. چون این مسئله یک امر کاملاً خصوصی است چه‌کسی با اجبار فرزنددار می‌شود؟
تمام سیاست‌های تشویقی در سطح بین‌الملل نهایتاً 2.0 تا3.0 درصد توانسته جمعیت را افزایش دهد. ما باید سعی کنیم تا افراد با توجه به تسهیلاتی که ما فراهم می‌کنیم به خواسته‌شان برسند یعنی اگر مادری دوست دارد 5فرزند داشته باشد مانع نباشیم بلکه شغلش منابع اقتصادی و ترسش از تربیت فرزند را به‌عنوان موانع پیش‌رو برداریم و کاری کنیم که خانواده‌ها ترس از فرزندآوری نداشته باشند.
شغل پایدار، موجب افزایش باروری
پیش‌بینی سازمان ملل نشان می‌دهد که از حدود سال 2013تا 2100، باروری در خوشبینانه‌ترین حالت از 2.5درصد بالاتر نمی‌رود. این در حالی است که مسئولان ایرانی معتقدند برای حل بحران جمعیت میزان بارداری از 8.1به1.2درصد برسد.حسن عینی زیناب، جمعیت شناس در این‌باره معتقد است: برای 70درصد جمعیت که تحت عنوان «پنجره جمعیتی» از آن یاد می‌شود و اکثریت جمعیت را که در گروه سنی 15تا 64سال هستند، باید برنامه داشت و اشتغال ایجاد کرد. کسی که شغل مناسب داشته باشد می‌تواند به فرزندآوری هم فکر کند. باید امنیت شغلی را بالا ببریم اگر یک نفر شغل داشته باشد ولی قراردادش 3 ماهه باشد نمی‌داند بعد از این مدت قراردادش تمدید می‌شود یا خیر.
باروری برای زوج‌های نابارور
راه‌حل مسئله کاهش رشد جمعیت، فقط ترغیب زوج‌هایی نیست که انگیزه کافی برای فرزندآوری ندارند؛ بلکه حمایت‌های دولتی از زوج‌هایی که علاقه به فرزندآوری دارند، اما در هزینه‌های درمان ناباروری گرفتار شده‌اند، می‌تواند راه تازه‌ای به سوی حفظ رشد جمعیت باز کند.
رئیس اداره تنظیم خانواده و جمعیت وزارت بهداشت اعلام کرده است: فقط درمان ناباروری 8هزار میلیارد تومان پول می‌خواهد. باید دید حاکمیت توان پوشش آن را دارد یا درصورت تأمین اعتبار سیستمی وجود دارد که بتواند تمام این زوجین نابارور را طی یک سال پوشش دهد. محمد اسلامی می‌گوید: آموزش برای ارتقای دانش بهورزها و مشاوره‌ها حداقل 70میلیارد تومان پول نیاز دارد.
ازدواج، چاره بحران جمعیت
جامعه ایرانی در حالی تا 4 دهه آینده به پیری جمعیت می‌رسد که میل به ازدواج به‌عنوان مقدمه فرزندآوری می‌تواند از بحران جمعیتی پیش رو جلوگیری کند.رئیس مرکز سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت می‌گوید: همه باید کمک کنند تا بتوانیم نرخ افزایش جمعیت را از سالانه یک میلیون و 100هزار نفر به 2میلیون نفر برسانیم.
این تلاش در حالی است که آمار ازدواج در کشور کاهش پیدا کرده و طی چند سال اخیر روند کاهشی داشته است. ازدواج از سال 70تا 76سیر صعودی گرفت و در سال 76به رقم 550هزار ازدواج رسید. در سال 89به 891هزار ازدواج رسیدیم. این رقم در سال‌های بعدی افت کرد یعنی در سال 90حدود 872هزار و سال 91حدود 822هزار ازدواج ثبت شده است.
محمد اسماعیل مطلق، در این‌باره ادامه داد: اگر یک خانم تا پایان عمر مجرد بماند چه اتفاقی می‌افتد و چه عوارضی درپی خواهد داشت و دلایل ازدواج نکردن را به‌دست بیاوریم. گفته‌های این مقام مسئول در وزارت بهداشت از آن جهت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که کارشناسان سن 29سال را سن یأس ازدواج می‌دانند؛ سنی که بالاتر از آن احتمال ازدواج زنان به‌شدت کاهش می‌یابد و به همین ترتیب به‌طور غیرمستقیم بر فرزندآوری تأثیر می‌گذارد.
